Năm 2013 - năm bão từ hoạt động mạnh nhất

Năm 2013, hoặc có thể vắt sang 2014, bão từ (hay còn gọi là bão mặt trời) sẽ hoạt động mạnh nhất và chắc chắn ảnh hưởng đến ngành điện lực, viễn thông, vận tải hàng không, và sức khỏe – chuyên gia lâu năm nghiên cứu về bão từ khẳng định.
PGS.TS Hà Duyên Châu, nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu (Viện Khoa học&Công nghệ Việt Nam), đưa ra thống kê vào giữa những năm 2000 (2000, 2001, 2002...) bão từ hoạt động mạnh nhất, còn vào giữa những năm 2000 (2005, 2006, 2007...) bão từ hoạt động yếu nhất, mỗi năm chỉ xảy ra khoảng 10 trận bão từ với cường độ trên dưới 100 nT (nano tesla-đơn vị đo cường độ bão từ).

Khoảng cuối những năm 2000, số trận bão từ tăng lên, như năm 2010 có 17 trận. Năm 2011 là 26 trận. Năm 2012 có 32 trận trong đó có hai trận có cường độ ở cấp G3 (khoảng 200nT).

Nếu chiểu theo chu kỳ 11 năm thì cuối 2012, đầu 2013 là thời kỳ bùng nổ các trận bão từ mạnh, thế nhưng năm 2012 mặt trời lại khá bình yên chỉ có 32 trận bão từ, thấp hơn mức dự báo 40 – 50 trận.

“Từ đầu năm đến nay, tức hết tháng 1/2013, Viện Vật lý Địa cầu chưa ghi nhận được trận bão từ nào”, ông Châu khẳng định, “Chắc chắn năm 2013 hoặc 2014 sẽ là thời điểm bùng nổ những trận bão từ cực mạnh, có thể gây ảnh hưởng đến đường truyền tải điện, vệ tinh và sức khỏe.”

Năm 2013 dự kiến sẽ có khoảng 45 trận bão từ trong đó có một vài trận có cường độ từ 600 - 700nT, cấp cao nhất trong thang năm cấp từ G1 đến G5. Thậm chí ở vùng cực quang của thế giới có thể đạt hàng nghìn nT.

Tờ Daily Telegraph dẫn lời TS Richard Fisher, Giám đốc Cơ quan Nghiên cứu Mặt trời của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) cảnh báo bão mặt trời vào năm 2013 sẽ khiến nhiệt độ mặt trời đạt mức hơn 10.000 độ F (5.500 độ C). Quy luật này được các nhà khoa học tính toán diễn ra hơn 20 năm một lần.

Cũng theo một báo cáo của NASA, cứ sau 22 năm một lần nhiệt độ mặt trời sẽ đạt mức cao nhất. Còn hiện tượng bão mặt trời xảy ra sớm hơn, khoảng 11 năm một lần.

Theo dự đoán, năm 2013 sẽ xảy ra đồng thời hai sự kiện đó là nhiệt độ thái dương đạt mức cao nhất theo quy luật 22 năm và xuất hiện bão mặt trời theo quy luật 11 năm. Như vậy tác động của nó đến vũ trụ, trong đó có trái đất sẽ lớn hơn vì lượng phóng xạ được giải phóng ra nhiều hơn.

“Chúng tôi biết thảm họa này đang tới gần nhưng không lường được hậu quả xấu của nó gây ra đến đâu”, TS Richard Fisher nói, “Tất cả các hệ thống thông tin liên lạc vệ tinh sẽ bị phá hủy hoàn toàn; các vệ tinh thám không sẽ bị hư hại và hệ thống máy tính toàn thế giới sẽ bị phá hỏng. Nhiều vùng đất sẽ không có điện.”

Các chuyên gia NASA cảnh báo nếu xảy ra các trận bão từ cực mạnh thì toàn bộ máy móc điện tử sẽ bị hủy hoại, hệ thống ngân hàng, bệnh viện sẽ bị tê liệt, các trạm kiểm soát không gian chỉ còn là những cục gạch…

Năm 1957, hệ thống điện lực ở Canada từng bị hỏng do bão mặt trời. Đặc biệt năm 1989, một trận bão mặt trời đã làm tê liệt hệ thồng truyền tải điện cao áp tại Quebec (Canada) làm thiệt hại đến hàng tỷ USD.

Theo TS Châu, với mức độ công nghệ hóa và điện khí hóa cao độ hiện nay so với cách đây 11 năm, rủi ro tổn thương sẽ dễ xảy ra hơn với mức độ thiệt hại lớn hơn.

“Chắc chắn những trận bão mặt trời với cường độ 700nT sẽ ảnh hưởng đến vệ tinh Vinasat-1 của Việt Nam”, TS Châu khẳng định, “Bão từ sẽ ảnh hưởng đến các linh kiện của vệ tinh, thậm chí gây hỏng hóc vì vậy tín hiệu GPS truyền về trái đất sẽ bị sai lệch.”

Ngày nay chúng ta có thể dự đoán bão từ trước từ 30 phút đến vài ngày. Khi mặt trời bùng nổ sắc cầu với các chùm plasma vào vũ trụ, người ta tính thời gian các chùm plasma đến trái đất vài ngày nên có thể dự báo trước vài ngày. Ngoài ra có thể dự báo trước 30 phút bằng tín hiệu vệ tinh gửi về.

“Khi Viện Vật lý Địa cầu ghi nhận được các tín hiệu về bão từ, chúng tôi sẽ báo cho trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia, và các ngành viễn thông, vận tải hàng không, y tế” TS Châu cho biết.

Khắc tinh của bệnh tim

Không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống vệ tinh, bão mặt trời còn tác động tiêu cực đến sức khoẻ con người đặc biệt là các đối tượng là người cao tuổi, người mắc các chứng bệnh về tim mạch, cao huyết áp, v.v…, theo những nghiên cứu y khoa.

Ông Châu lý giải, sở dĩ như vậy là bởi ở tim, não, xương của con người có những tế báo mang từ tính. Khi từ trường bên ngoài có sự biến thiên mạnh thì sẽ tác động đến các tế bào từ tính trong não, xương, tim. Nhẹ thì cảm thấy đau nhức, mệt mỏi, nặng hơn là gia tăng nguy cơ tai biến.

Bão từ mạnh được xem là khắc tinh của những người bị bệnh tim mạch, thần kinh, xương khớp. Theo thống kê của Nga, số người chết vì bệnh tim mạch tăng đến 30% vào những năm bão từ mạnh.

“Những năm xảy ra nhiều bão mặt trời cũng như cường độ mạnh cũng làm tăng 30% số vụ tai nạn máy bay vì bão từ ảnh hưởng đến thần kinh của phi công”, ông Châu đưa ra số liệu thống kê của Liên Xô cũ.



nguồn : hanoitv.vn